لوله سیاه درزدار | راهنمای کامل مشخصات، کاربرد و خرید
لوله سیاه درزدار به لوله هایی گفته میشود که از ورق فولادی سیاه تولید شده و دارای درز جوش طولی هستند. این نوع لوله به دلیل مقاومت مناسب و هزینه تولید کمتر نسبت به لولههای بدون درز، در صنایع مختلف و پروژههای ساختمانی کاربرد گسترده دارد. تفاوت اصلی آن با لولههای گالوانیزه، نبود پوشش روی است که باعث شده لوله سیاه در معرض رطوبت و خوردگی قرار بگیرد، اما در مقابل، مقاومت مکانیکی بالایی دارد و برای انتقال سیالات تحت فشار مناسب است.
روش تولید لوله سیاه درزدار معمولاً به دو صورت انجام میشود: نورد گرم و نورد سرد. در روش نورد گرم، ورق فولادی در دمای بالا نورد شده و سپس به شکل لوله در آمده و درز طولی آن جوش داده میشود. این روش برای تولید لوله های با قطر بزرگ و ضخامت بالا کاربرد دارد. در روش نورد سرد، ورق فولادی در دمای محیط شکل داده شده و درز طولی جوشکاری میشود؛ این روش برای لوله های با قطر کوچک تر و دقت ابعادی بالاتر مناسب است. استفاده از هر روش، به نوع پروژه و نیازهای فنی بستگی دارد و کیفیت جوش و یکنواختی ابعاد لوله، از عوامل کلیدی در عملکرد نهایی آن به شمار می روند.
منبع مقاله : https://tinou.ir/
روشهای تولید لوله سیاه درزدار
لوله سیاه درزدار معمولاً به دو روش اصلی تولید میشود: نورد گرم (Hot Rolled) و نورد سرد (Cold Rolled). هر کدام از این روشها ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به قطر، ضخامت و نوع پروژه انتخاب میشوند.
نورد گرم (Hot Rolled): در این روش، ورق فولادی سیاه در دمای بسیار بالا گرم شده و سپس توسط غلتکهای نورد به شکل لوله در میآید. پس از شکلدهی، درز طولی لوله با جوشکاری مقاومتی یا قوس الکتریکی بسته میشود. لولههای تولیدشده با نورد گرم، معمولاً برای لولههای با قطر بزرگ و ضخامت بالاتر استفاده میشوند و مقاومت مکانیکی بالایی دارند.
نورد سرد (Cold Rolled): در این روش، ورق فولادی در دمای محیط شکل داده شده و سپس درز طولی آن جوشکاری میشود. این فرآیند باعث میشود لولههای تولیدی دارای دقت ابعادی بالاتر و سطح صاف تر باشند. لولههای نورد سرد معمولاً برای پروژههای با قطر کمتر و نیاز به دقت بیشتر مناسب هستند.
هر دو روش نیازمند کنترل دقیق کیفیت جوش، ضخامت و صاف بودن سطح لوله هستند تا عملکرد لوله در انتقال سیالات یا کاربردهای سازهای تضمین شود. انتخاب روش تولید بسته به نیاز پروژه، میزان فشار کاری، طول عمر مورد انتظار و هزینه تولید انجام میشود.

مشخصات فنی و استانداردهای لوله سیاه درزدار
لوله سیاه درزدار از نظر فنی با مشخصات دقیقی تولید میشود تا هم در انتقال سیالات تحت فشار و هم در کاربردهای سازهای و صنعتی قابل اعتماد باشد. مهم ترین مشخصات فنی شامل قطر، ضخامت، طول و وزن لوله است که بر اساس استانداردهای ملی و بینالمللی تعیین میشود. قطر لوله معمولاً بر اساس میلیمتر یا اینچ مشخص میشود و ضخامت دیواره آن بسته به فشار کاری و نوع پروژه متغیر است.
طول استاندارد لولهها معمولاً 6 تا 12 متر است، اما کارخانهها میتوانند بر اساس سفارش، طولهای خاصی هم تولید کنند. وزن لوله به قطر و ضخامت آن بستگی دارد و برای محاسبه دقیق هزینه حمل و نصب اهمیت زیادی دارد.
جدول استاندارد قطر، ضخامت و وزن لوله سیاه درزدار
|
قطر لوله (mm) |
ضخامت دیواره (mm) |
وزن تقریبی (kg/m) |
طول شاخه استاندارد (m) |
|
20 |
2.0 |
1.2 |
6-12 |
|
25 |
2.3 |
1.6 |
6-12 |
|
32 |
2.5 |
2.1 |
6-12 |
|
40 |
3.0 |
2.9 |
6-12 |
|
50 |
3.5 |
4.3 |
6-12 |
|
65 |
3.6 |
5.9 |
6-12 |
|
80 |
4.0 |
8.0 |
6-12 |
|
100 |
4.5 |
11.0 |
6-12 |
|
125 |
5.0 |
16.0 |
6-12 |
استانداردهای تولید لوله سیاه درزدار
تولید لوله سیاه درزدار بر اساس استانداردهای مشخص انجام میشود تا کیفیت، ایمنی و عملکرد مطلوب لوله در پروژههای مختلف تضمین شود. در ایران، لوله سیاه درزدار معمولاً بر اساس استاندارد ملی ایران (ISIRI 3580 و ISIRI 6635) تولید میشود. این استانداردها مشخص میکنند که قطر، ضخامت دیواره، جنس فولاد، کیفیت جوش و دقت ابعادی لوله باید با حداقل الزامات مطابقت داشته باشند تا لوله بتواند در انتقال سیالات تحت فشار و کاربردهای ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد.
در سطح بینالمللی، لولههای سیاه درزدار معمولاً طبق استانداردهایی مانند ASTM A53, ASTM A106, EN 10217 و API 5L تولید میشوند. این استانداردها جزئیات دقیقی درباره نوع فولاد، روش جوشکاری، تستهای فشار، بازرسیهای غیرمخرب و تحمل دمای کاری ارائه میدهند. رعایت این استانداردها برای پروژههای صنعتی، نفت و گاز، پتروشیمی و خطوط انتقال سیالات حیاتی است، زیرا عدم انطباق با استاندارد میتواند منجر به خرابی زودهنگام لوله، نشتی یا کاهش ایمنی سازه شود.

عوامل مؤثر بر قیمت لوله سیاه درزدار
به نقل از وبسایت تینو : عوامل زیر می توانند بر قیمت نهایی لوله سیاه درزدار تأثیرگذار باشند:
- قطر و ضخامت لوله: با افزایش قطر و ضخامت، وزن لوله افزایش یافته و در نتیجه قیمت آن بالاتر می رود.
- استاندارد تولید: لوله هایی که مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی تولید می شوند، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
- نوع جوش: روش های جوشکاری مختلف می توانند بر هزینه تولید و در نتیجه قیمت لوله تأثیر بگذارند.
- برند کارخانه : برخی برندها به دلیل کیفیت بالاتر و سابقه بهتر، قیمت بالاتری دارند.
- شرایط بازار: نوسانات قیمت مواد اولیه، نرخ ارز و تقاضای بازار می توانند بر قیمت لوله تأثیرگذار باشند.
کاربردهای لوله سیاه درزدار در صنایع مختلف
استفاده در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و انتقال سیالات صنعتی
لوله سیاه درزدار به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و توان تحمل دماهای متوسط، یکی از گزینههای اصلی انتقال سیالات صنعتی و نفتی است. این لولهها در خطوط انتقال گاز طبیعی، نفت خام، و مواد شیمیایی غیرخورنده کاربرد گسترده دارند. همچنین، در پالایشگاهها و پتروشیمیها، لولههای سیاه درزدار برای ساخت خطوط داخلی و انتقال مواد بین واحدها به دلیل قابلیت جوشکاری آسان و انعطاف مناسب، گزینهای اقتصادی و مقاوم هستند.
استفاده از لوله سیاه درزدار در این صنایع باعث کاهش هزینهها نسبت به لولههای بدون درز میشود و در پروژههایی که نیاز به طولهای بلند لوله با مقاومت مناسب دارند، بسیار کارآمد است. همچنین، با انتخاب ضخامت و قطر مناسب، امکان تحمل فشار داخلی بالاتر فراهم شده و ایمنی خطوط انتقال تضمین میشود.

کاربرد در ساختمان سازی، اسکلت فلزی و تأسیسات صنعتی
در صنعت ساختمان و پروژههای اسکلت فلزی، لوله سیاه درزدار به عنوان سازه نگهدارنده و تکیهگاهی کاربرد دارد. به دلیل مقاومت مکانیکی بالا و امکان جوشکاری آسان، این لولهها در ساخت ستونها، اسکلتهای فلزی، و تأسیسات صنعتی نظیر کابلکشی، داکتها و ساپورت تجهیزات نصب میشوند.
این لولهها علاوه بر مقاومت، انعطافپذیری خوبی دارند و میتوانند در پروژههای عمرانی با طراحی متنوع استفاده شوند. نصب و اتصال آنها نسبت به لولههای بدون درز سریعتر و اقتصادیتر است، که برای پیمانکاران بزرگ ساختمانی و پروژههای صنعتی اهمیت زیادی دارد.
استفاده در خطوط آبیاری، آب و فاضلاب و پروژههای عمرانی
لوله سیاه درزدار در پروژههای عمرانی و خطوط انتقال آب و فاضلاب، به ویژه در آبیاری کشاورزی، شبکههای انتقال آب شهری و صنعتی کاربرد دارد. این لولهها به دلیل مقاومت مناسب در برابر فشار و هزینه کمتر نسبت به لولههای فولادی بدون درز، گزینهای مقرونبهصرفه برای پروژههای گسترده هستند.
همچنین، استفاده از لولههای درزدار در شبکههای آبیاری باعث سهولت در حمل و نصب و کاهش زمان اجرای پروژه میشود. برای جلوگیری از خوردگی و افزایش طول عمر، معمولاً این لولهها در این کاربردها با رنگ اپوکسی، پوشش روغنی یا گالوانیزه محافظت میشوند تا عملکرد طولانیمدت آنها تضمین گردد.
مزایای لوله سیاه درزدار
مقاومت مکانیکی بالا و تحمل فشار
لوله سیاه درزدار به دلیل جنس فولادی و جوشکاری دقیق درز طولی، توانایی تحمل فشارهای داخلی و خارجی بالایی دارد. این ویژگی باعث میشود که این لولهها برای انتقال سیالات صنعتی، نفت و گاز و همچنین کاربردهای سازهای در ساختمانها و اسکلتهای فلزی بسیار مناسب باشند. مقاومت بالای مکانیکی همچنین امکان استفاده در پروژههای با بارگذاری سنگین را فراهم میکند.
قابلیت جوشکاری و نصب آسان
یکی از مهمترین مزایای لوله سیاه درزدار، قابلیت جوشکاری راحت و اتصال ساده آن است. این ویژگی باعث کاهش زمان نصب و هزینههای اجرای پروژه میشود و امکان اتصال لولهها در طولهای دلخواه را فراهم میکند. در صنایع مختلف، این مزیت بهویژه برای پیمانکاران و مهندسین اهمیت زیادی دارد.
قابلیت انعطاف پذیری و انطباق با پروژههای مختلف
لوله سیاه درزدار میتواند در شرایط مختلف کاری و طراحیهای متفاوت به کار رود. انعطافپذیری آن باعث میشود که برای پروژههای صنعتی، کشاورزی، عمرانی و تأسیسات ساختمانی مناسب باشد. علاوه بر این، امکان تولید لوله در طولها و ضخامتهای متنوع، این لولهها را برای کاربردهای گسترده انعطافپذیر میکند.
قیمت اقتصادی و مقرون به صرفه
هزینه تولید لوله سیاه درزدار نسبت به لولههای بدون درز کمتر است و همین امر باعث میشود در پروژههای بزرگ که نیاز به حجم بالایی لوله دارند، گزینهای اقتصادی و بهینه باشد. این ویژگی در پروژههای عمرانی و صنعتی که بودجه محدود دارند، اهمیت بالایی دارد.
معایب لوله سیاه درزدار
حساسیت نسبت به خوردگی و زنگزدگی
بزرگترین عیب لوله سیاه درزدار، حساسیت بالای آن نسبت به رطوبت و محیطهای خورنده است. در صورت تماس طولانی مدت با آب یا محیطهای صنعتی خورنده، سطح لوله ممکن است زنگ بزند و طول عمر آن کاهش یابد. برای جلوگیری از این مشکل، معمولاً لولهها با رنگ اپوکسی، روغن محافظ یا پوشش گالوانیزه محافظت میشوند.
محدودیت در انتقال سیالات خورنده یا تحت فشار بالا
با وجود مقاومت مکانیکی مناسب، لولههای سیاه درزدار برای انتقال سیالات خورنده یا مواد با فشار بسیار بالا کمتر توصیه میشوند، زیرا درز طولی لوله نقطهای حساس است و در شرایط شدید ممکن است آسیب ببیند.
نیاز به نگهداری منظم
برای حفظ کیفیت و طول عمر لوله سیاه درزدار، نگهداری منظم و محافظت از خوردگی ضروری است. عدم توجه به نگهداری ممکن است باعث کاهش مقاومت مکانیکی و کاهش عمر مفید لوله شود.
نکات مهم در خرید، نصب و نگهداری لوله سیاه درزدار
انتخاب سایز و ضخامت مناسب لوله سیاه درزدار یکی از مهمترین مراحل در برنامهریزی و اجرای پروژهها است. قطر لوله باید با میزان جریان سیال، فشار کاری و کاربرد پروژه متناسب باشد. برای مثال، در خطوط انتقال آب و فاضلاب، لوله با قطر بزرگ و ضخامت متوسط کافی است، اما در صنایع نفت و گاز، انتخاب لوله با ضخامت بیشتر و مقاومت مکانیکی بالا الزامی است. علاوه بر قطر و ضخامت، نوع لوله (نورد گرم یا نورد سرد) نیز بر عملکرد نهایی تأثیر میگذارد؛ لوله نورد گرم برای پروژههای صنعتی با فشار و حجم بالای سیال مناسب است و لوله نورد سرد برای پروژههای دقیق و حساس انتخاب میشود.
روشهای نگهداری لوله سیاه درزدار
لوله سیاه درزدار به دلیل نبود پوشش محافظ، در معرض خوردگی و زنگزدگی قرار دارد. برای افزایش طول عمر آن، روشهای مختلفی وجود دارد:
- پوشش دهی با رنگ اپوکسی یا روغن محافظ: این روش سطح لوله را از تماس مستقیم با رطوبت و هوا محافظت میکند.
- انبار کردن در محیط خشک و تهویه مناسب: نگهداری لولهها در محیط مرطوب میتواند باعث زنگزدگی سریع شود، بنابراین انبارداری مناسب اهمیت زیادی دارد.
- بازرسی دورهای و تعمیرات پیشگیرانه: بررسی وضعیت لولهها و جوش درزها بهصورت منظم کمک میکند تا مشکلات قبل از تبدیل شدن به آسیب جدی برطرف شوند.
- استفاده از لولههای گالوانیزه یا پوشش داده شده در محیطهای خورنده: در پروژههایی که تماس با مواد شیمیایی یا رطوبت بالا وجود دارد، استفاده از نسخههای محافظتشده ضروری است.



